Tweety
Moderatör
Tanımı
125 cm.ye varan boyuyla (gaga-kuyruk ucu arası uzunluk) Türkiye'de görülebilecek en büyük yırtıcıdır.
Büyük ölçülerine karşın diğer büyük akbaba türlerimiz olan Kara (Aegypius monachus) ve Kızıl akbabalardan (Gyps fulvus) daha ince ve narin görünümlüdür.
Özellikle uçuşta dar ve uzun kanatları, uzun ve kama biçimli kuyruğuyla rahatlıkla ayırt edilebilir.
Uçuşta çok iri bir doğan gibidir. Sakallı akbabanın erişkin erkek ve dişi bireyleri arasında görünüş farkı yoktur.
Erişkinlerde kanat üstü, sırt ve kuyruk üstü oldukça koyu renklidir.
Alt kısımlar turuncudur (Bu turuncu rengi kayalara sürtünerek sağlar.).
Göz çevresi siyah olup göz pınarından gaga altına doğru siyah tüyler (sakallar) sarkar.
Genç bireylerin üst kısımları koyu kahverengidir. Alt kısımları erişkinlerde olduğu gibi turuncu değil kahverengi tonlarındadır.
Boğaz rengi karın kısmına göre daha koyu renklidir. Genç bireyler beş yaşından sonra erişkin renklerine kavuşur.
Habitatı
Sakallı akbaba yüksek dağlarda bulunur.
Kapalı orman bölgeleri hariç dağların yüksek kesimlerindeki kayalık vadiler, çıplak ya da seyrek ağaçlı ve taşlık yamaçlar onun yaşam alanıdır.
Yuvasını büyük kaya kovuklarına yapar.
İspanyol araştırmacıların vardıkları sonuçlara göre ; Bu kuşlar teritoryal alanlarının seçiminde şu 2 kritere göre seçim yaparlar :
-Arazinin çok engebeli olması
-İnsandan uzak olması
Yayılışı
Sakallı akbabanın Avrupa dağılımı Pirene Dağları (İspanya-Fransa), Alpler, Korsika, Girit Adası, Yunanistan ve Türkiye ile sınırlıdır.
Bunun dışında Kuzeybatı Afrika, Ortadoğu ve Kafkaslar'da lokal olarak az sayılarda bulunur.
Doğudaki dağılımı Orta Asya içlerine ve Himalayalar'a kadar uzanır.
Türkiye'de özellikle İç Ege, İç Anadolu, Akdeniz, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinin yüksek dağlık alanlarında yayılış gösterir.
Ülkemizin bazı yörelerinde "Karakuş" olarak tanınır.
Beslenme
Sakallı akbabanın besininin tamamına yakınını leşlerden arta kalan kemikler oluşturur.
Kurt (Canis lupus), Boz ayı (Ursus arctos) ve diğer akbabalardan kalan leşlerdeki kemiklerin küçük olanlarını doğrudan yutar.
Büyük kemikleri ise pençeleriye alıp havalanır ve belirli bir yükseklikten
kayaların üzerine bırakarak parçalar.
İnerek kemik parçalarını yutar. Son derece asitli midesi sayesinde kemikleri kolaylıkla sindirebilir.
Sakallı akbaba bazen de kaplumbağaları aynı şekilde yükseklerden bırakarak parçalar ve yer. Çok nadir olarak canlı avlara saldırır.
Biyolojisi
Sakallı akbabalar tüm gündüz yırtıcıları gibi tek eşli (monogam)'dir.
Yılda sadece bir kez kuluçka yaparlar. Yumurta sayısı 1 ya da 2'dir.
Ancak çoğunlukla sadece bir yavruyu büyütebilir. Dişi şubat sonu-mart ortası döneminde yumurtlar.
Kuluçka 55-57 gün sürer. Yavrular uçtuktan sonra da birkaç ay ebeveyniyle yuvanın yakınlarında yaşar.
Daha sonra kendi yaşam alanını bulmak üzere ebeveyni tarafından sürülür.
Göçü
Sakallı akbaba yerli bir kuştur.
Yıl boyu yuva alanını terk etmez. Genç bireyler yaşam alanı bulmak için uzun uçuşlar yapabilir.
Yine Gençler , beslenme olanaklarının bol olduğu bölgelerde daha yoğun bulunurlar ve birlikte hareket ederler , erişkinler veya üreyen çift ise bu tip bölgeleri daha çok Temmuz- Ekim ayları arası az sayıda dolaşırlar , bu dönem dışı zamanlar zaten üreme dönemi ( Üreme dönemi en uzun olan kuşlardan biridir ) 0olduğundan ; Çift çoğunlukla " Territory " bölgesinde bulunur .
Popülasyonu
Sakallı akbabanın ülkemizdeki popülasyonunun 100-500 çift civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Türün Pirene Dağları'nda (İspanya-Fransa) 70-80 çift, Korsika ve Girit'te 15 çift, Yunanistan'da 10-20 çift, Alpler'de ise 50 birey kadar bulunduğu tahmin edilmektedir.
Dünyada Sakallı Akbabanın 3 alttürü bulunmaktadır :
Bunlar :
Orta doğu -Asya alttürü : Gypaetus barbatus aureus
Kuzey Afrika alttürü : Gypaetus barbatus hemalachanus
Güney Afrika alttürü : Gypaetus barbatus barbatus .
Davranışları
Sakallı akbabayı sosyal açıdan diğer akbaba türlerinden ayıran en büyük özelliği onlar gibi sürücül olmamasıdır.
Sakallı akbaba çifti, genişliği bazen 400km.²yi bulan bir hakimiyet alanına (teritori) sahiptir. Yabancı türdeşlerinin bu alana girmesine büyük şiddetle karşılık verebilir.
Sakallı akbaba genellikle diğer büyük akbaba türleri gibi yükseklerde daireler çizerek uçmaz. Daha çok dağ yamaçlarını takip ederek yere yakın uçar ve besin arar.
En tipik davranışı ise yerden aldığı iri kemikleri 80-100 metre yüksekliklerden kırmak üzere yere bırakmasıdır.
Uçuş tarzı ; besin aramak için fazla yükselmeden yamaçları tarıyarak dolaşır ,
hemen hemen hiç kanat çırpmadan süzülme uçuşu yapar ,
eğer yakınınızdan geçerse kalın bir ıslık sesi duyarsınız ,
125 cm.ye varan boyuyla (gaga-kuyruk ucu arası uzunluk) Türkiye'de görülebilecek en büyük yırtıcıdır.
Büyük ölçülerine karşın diğer büyük akbaba türlerimiz olan Kara (Aegypius monachus) ve Kızıl akbabalardan (Gyps fulvus) daha ince ve narin görünümlüdür.
Özellikle uçuşta dar ve uzun kanatları, uzun ve kama biçimli kuyruğuyla rahatlıkla ayırt edilebilir.
Uçuşta çok iri bir doğan gibidir. Sakallı akbabanın erişkin erkek ve dişi bireyleri arasında görünüş farkı yoktur.
Erişkinlerde kanat üstü, sırt ve kuyruk üstü oldukça koyu renklidir.
Alt kısımlar turuncudur (Bu turuncu rengi kayalara sürtünerek sağlar.).
Göz çevresi siyah olup göz pınarından gaga altına doğru siyah tüyler (sakallar) sarkar.
Genç bireylerin üst kısımları koyu kahverengidir. Alt kısımları erişkinlerde olduğu gibi turuncu değil kahverengi tonlarındadır.
Boğaz rengi karın kısmına göre daha koyu renklidir. Genç bireyler beş yaşından sonra erişkin renklerine kavuşur.
Habitatı
Sakallı akbaba yüksek dağlarda bulunur.
Kapalı orman bölgeleri hariç dağların yüksek kesimlerindeki kayalık vadiler, çıplak ya da seyrek ağaçlı ve taşlık yamaçlar onun yaşam alanıdır.
Yuvasını büyük kaya kovuklarına yapar.
İspanyol araştırmacıların vardıkları sonuçlara göre ; Bu kuşlar teritoryal alanlarının seçiminde şu 2 kritere göre seçim yaparlar :
-Arazinin çok engebeli olması
-İnsandan uzak olması
Yayılışı
Sakallı akbabanın Avrupa dağılımı Pirene Dağları (İspanya-Fransa), Alpler, Korsika, Girit Adası, Yunanistan ve Türkiye ile sınırlıdır.
Bunun dışında Kuzeybatı Afrika, Ortadoğu ve Kafkaslar'da lokal olarak az sayılarda bulunur.
Doğudaki dağılımı Orta Asya içlerine ve Himalayalar'a kadar uzanır.
Türkiye'de özellikle İç Ege, İç Anadolu, Akdeniz, Doğu Karadeniz ve Doğu Anadolu bölgelerinin yüksek dağlık alanlarında yayılış gösterir.
Ülkemizin bazı yörelerinde "Karakuş" olarak tanınır.
Beslenme
Sakallı akbabanın besininin tamamına yakınını leşlerden arta kalan kemikler oluşturur.
Kurt (Canis lupus), Boz ayı (Ursus arctos) ve diğer akbabalardan kalan leşlerdeki kemiklerin küçük olanlarını doğrudan yutar.
Büyük kemikleri ise pençeleriye alıp havalanır ve belirli bir yükseklikten
kayaların üzerine bırakarak parçalar.
İnerek kemik parçalarını yutar. Son derece asitli midesi sayesinde kemikleri kolaylıkla sindirebilir.
Sakallı akbaba bazen de kaplumbağaları aynı şekilde yükseklerden bırakarak parçalar ve yer. Çok nadir olarak canlı avlara saldırır.
Biyolojisi
Sakallı akbabalar tüm gündüz yırtıcıları gibi tek eşli (monogam)'dir.
Yılda sadece bir kez kuluçka yaparlar. Yumurta sayısı 1 ya da 2'dir.
Ancak çoğunlukla sadece bir yavruyu büyütebilir. Dişi şubat sonu-mart ortası döneminde yumurtlar.
Kuluçka 55-57 gün sürer. Yavrular uçtuktan sonra da birkaç ay ebeveyniyle yuvanın yakınlarında yaşar.
Daha sonra kendi yaşam alanını bulmak üzere ebeveyni tarafından sürülür.
Göçü
Sakallı akbaba yerli bir kuştur.
Yıl boyu yuva alanını terk etmez. Genç bireyler yaşam alanı bulmak için uzun uçuşlar yapabilir.
Yine Gençler , beslenme olanaklarının bol olduğu bölgelerde daha yoğun bulunurlar ve birlikte hareket ederler , erişkinler veya üreyen çift ise bu tip bölgeleri daha çok Temmuz- Ekim ayları arası az sayıda dolaşırlar , bu dönem dışı zamanlar zaten üreme dönemi ( Üreme dönemi en uzun olan kuşlardan biridir ) 0olduğundan ; Çift çoğunlukla " Territory " bölgesinde bulunur .
Popülasyonu
Sakallı akbabanın ülkemizdeki popülasyonunun 100-500 çift civarında olduğu tahmin edilmektedir.
Türün Pirene Dağları'nda (İspanya-Fransa) 70-80 çift, Korsika ve Girit'te 15 çift, Yunanistan'da 10-20 çift, Alpler'de ise 50 birey kadar bulunduğu tahmin edilmektedir.
Dünyada Sakallı Akbabanın 3 alttürü bulunmaktadır :
Bunlar :
Orta doğu -Asya alttürü : Gypaetus barbatus aureus
Kuzey Afrika alttürü : Gypaetus barbatus hemalachanus
Güney Afrika alttürü : Gypaetus barbatus barbatus .
Davranışları
Sakallı akbabayı sosyal açıdan diğer akbaba türlerinden ayıran en büyük özelliği onlar gibi sürücül olmamasıdır.
Sakallı akbaba çifti, genişliği bazen 400km.²yi bulan bir hakimiyet alanına (teritori) sahiptir. Yabancı türdeşlerinin bu alana girmesine büyük şiddetle karşılık verebilir.
Sakallı akbaba genellikle diğer büyük akbaba türleri gibi yükseklerde daireler çizerek uçmaz. Daha çok dağ yamaçlarını takip ederek yere yakın uçar ve besin arar.
En tipik davranışı ise yerden aldığı iri kemikleri 80-100 metre yüksekliklerden kırmak üzere yere bırakmasıdır.
Uçuş tarzı ; besin aramak için fazla yükselmeden yamaçları tarıyarak dolaşır ,
hemen hemen hiç kanat çırpmadan süzülme uçuşu yapar ,
eğer yakınınızdan geçerse kalın bir ıslık sesi duyarsınız ,
